Jednym z ważnych problemów współczesnej szkoły jest zagadnienie niepowodzeń szkolnych, które rozpatruje się wieloaspektowo zarówno od strony przyczyn, objawów, jak i możliwości ich przezwyciężania. W zależności od źródeł niepowodzeń szkolnych, a więc uwarunkowań środowiskowych, wychowawczych czy też tkwiących w samych uczniach, podejmuje się różne sposoby pracy w celu ich likwidacji.
W ostatnich latach akcentuje się działalność pedagogiczna skierowaną na rozpoznanie przyczyn i usuwanie następstw niepowodzeń szkolnych w postaci zaburzeń zachowania i osobowości. Szczególne znaczenie przywiązuje się do działalności korekcyjno - wyrównawczej, ukierunkowanej na korygowanie i wyrównywanie zaburzeń psychoruchowego rozwoju dziecka jako jednej z istotnych przyczyn niepowodzeń szkolnych.
Wiadomo, że obowiązujący w naszych szkołach system klasowo - lekcyjny oraz zunifikowany charakter treści programowych w zbyt małym stopniu przyczyniają się do wyrównania istotnych z punku widzenia trudności w uczeniu się, różnic indywidualnych u dzieci w zakresie ich możliwości poznawczych. W związku z tym nawet, gdy nauczyciel racjonalnie stosuje dostępne środki dydaktyczno - wychowawcze oraz w pełni wykorzystuje wiedzę i własne doświadczenie pedagogiczne, część dzieci wykazuje poważne trudności w procesie nauczania - uczenia się.
Dlatego uważam, że zadaniem nauczyciela jest jak najwcześniejsze rozpoznanie przyczyn trudności w uczeniu się oraz pomoc dzieciom w ich przezwyciężeniu, eliminowaniu.
Chcąc pomóc uczniom opracowałam i realizuję program własny "Praca korekcyjno - wyrównawcza z dziećmi mającymi trudności w nauce czytania i pisania w klasach I - III". Uważam, że pozwoli on na osiągnięcie każdemu dziecku sukcesu i pomoże mu przezwyciężyć trudności w opanowaniu umiejętności czytania i pisania, tak ważnych w dalszych etapach nauki.
Zasadniczym celem mojego programu jest wyrównywanie braków w rozwoju w psychomotorycznym dziecka oraz opanowanie przez nie podstawowych umiejętności w czytaniu i pisaniu, by umożliwiało to dalszą naukę dziecka w szkole.
Pragnę to osiągnąć poprzez realizację następujących celów szczegółowych:
doskonalenie sprawności manualnej, by dziecko mogło dostatecznie radzić sobie w czynnościach wymagających wykonywania drobnych, precyzyjnych ruchów ręki
ćwiczenie wykonywania doskonalenie dużych rozmachowych ruchów ręką
ćwiczenie płynności ruchów okrężnych i postępujących od strony lewej do prawej
rozwijanie sprawności końców palców
wyrabianie płynności i precyzji ruchów ręki ustawionej w pozycji takiej, jak przy pisaniu
ćwiczenie umiejętności szybkiego rozpoznawania obrazów wzrokowych
rozwijanie umiejętności różnicowania bardzo podobnych obrazów wzrokowych
wyrabianie umiejętności ujmowania zależności między całością obrazu i jego elementami składowymi
ćwiczenie orientacji w kierunkach
rozwijanie umiejętności przenoszenia następstwa czasowego na kolejność uszeregowanych elementów w przestrzeni
wyrabianie nawyku śledzenia poziomych szeregów od strony lewej do prawej
rozwijanie pamięci wzrokowej
rozwijanie koordynacji wzrokowo - ruchowej.
doskonalenie umiejętności spostrzegania istotnych cech form geometrycznych
usprawnianie analizy i syntezy słuchowej oraz zapoznanie dziecka ze strukturą wyrazów
rozwijanie umiejętności dzielenia zdań na wyrazy
wyrabianie pełnej sprawności wyodrębniania sylab z wyrazów
rozwijanie umiejętności wyodrębniania z wyrazów pojedynczych głosek i określanie ich położenia bez wyliczania kolejnych dźwięków słowa
ugruntowanie pojęcia początku i końca wyrazu
przezwyciężanie podstawowych trudności dzieci w opanowaniu techniki czytania i pisania
dążenie do szybkiego i pewnego odczytywania liter, a także by równie sprawnie zapisywało usłyszane głoski
przezwyciężenie zasadniczych trudności w czytaniu i pisaniu sylab i wyrazów
opanowanie umiejętności dość szybkiego pisania całych zestwów liter ciągłych, płynnym ruchem ręki.
opanowanie umiejętności zestawiania pojedynczych wyrazów w zdania oraz umiejętności czytania i pisania całych zdań
rozwijanie umiejętności czytania tekstów
rozwijanie zainteresowań dziecka i wzbogacanie jego wiadomości z różnych dziedzin
Zamierzenia te realizuje w klasie integracyjnej, w której pracuję. Proponowane przez siebie ćwiczenia włączą do aktualnego bloku tematycznego i aktualnych tematów zajęć oraz realizuje je z grupą dzieci na dodatkowych zajęciach wyrównawczych (1 x w tygodniu po 45 minut). W realizacji tych celów nie obowiązują żadne terminy ani rygory czasowe. Jedynym kryterium przejścia do następnego stopnia trudności są faktyczne osiągnięcia dzieci.
Materiał edukacyjny, treści nauczania ujęłam w następujące grupy: A. Zajęcia manualne B. Usprawnianie spostrzegania wzrokowego i orientacji przestrzennej C. Usprawnianie analizy i syntezy słuchowo - ruchowej i słuchowo - wzrokowej D. Czytanie i pisanie sylab i wyrazów E. Czytanie zdań i dłuższych tekstów
Dzieci oceniam tylko słownie w formie pochwał i zachęt do działania.
Wprowadziłam zeszyt obserwacji, w którym odnotowuję zmiany zachodzące w uczniach, ich postępy pod wpływem pracy korekcyjno wyrównawczej. Tymi spostrzeżeniami dziele się z rodzicami i ze specjalistami zatrudnionymi w szkole (raz w miesiącu).
Ze zdobytą wiedza i doświadczeniami podczas prowadzenia pracy korekcyjno - wyrównawczej zapoznaję nauczycieli nauczania zintegrowanego. Pragnę zachęcić ich do systematycznego wykorzystywania ćwiczeń zawartych w moim programie.
mgr Elżbieta Dobrzykowska Zespół Szkół Integracyjnych w Inowrocławiu |